Poczucie bezpieczeństwa informacyjnego w świecie VUCA

Katarzyna Batorowska

Nowoczesne Systemy Zarządzania. Modern Management Systems, 2024, issue 1, 39-54

Abstract: Świat VUCA cechuje się zmiennością, niepewnością, złożonością i niejednoznacznością czynników zewnętrznych, które wpływają na jednostkę oraz całe społeczeństwa. W świecie tym człowiek narażony jest wciąż na nowe niebezpieczeństwa, które ze względu na zmienność warunków musi umieć dostrzec, zdefiniować i przygotować się do konfrontacji z nimi. Efemeryczność takiej egzystencji przekłada się na brak poczucia bezpieczeństwa, czyli osiągnięcie stanu, w którym podmiot nie odczuwa zagrożeń będących konsekwencją korzystania z informacji niespełniającej norm jakościowych oraz z utraty całości lub części swoich aktywów informacyjnych. Świat VUCA jest konsekwencją procesów globalizacyjnych, rozwoju technologicznego, a także zderzenia cywilizacji i przenikania się kultur. Powstała pod wpływem tych czynników płynność i zmienność środowiska zmusza człowieka do poszukiwania nowych metod zarządzania bezpieczeństwem i ryzykiem, dostosowywanych do aktualnych potrzeb. Świat VUCA wymaga zmiany potrzeb informacyjnych i zachowań informacyjnych, które wynikają ze wzrastającego poziomu świadomości informacyjnej oraz potrzeby poczucia bezpieczeństwa. Stanowi to wyzwanie dla władz i środowiska edukacyjnego poszukującego odpowiedzi na pytanie, jak kształtować aktywne podmioty bezpieczeństwa dla potrzeb kraju, świadome współczesnych wyzwań i zagrożeń. W artykule omówiono czynnik odpowiedzialny za uwrażliwienie jednostki na zagrożenia generowane przez świat VUCA, a jest nim edukacja dla bezpieczeństwa informacyjnego. Celem opracowania artykułu była identyfikacja metod wdrażania programu edukacji dla bezpieczeństwa informacyjnego oraz skuteczność tej edukacji przekładająca się na uodpornienie edukowanych na zagrożenia związane z konsekwencjami stresu informacyjnego, nadprodukcji informacji, nieradzenia sobie z ryzykiem, niepewnością, nieumiejętnością zarządzania informacją, niewystarczającymi kompetencjami cyfrowymi, a więc na te zagrożenia, które utrudniają jednostce zapanowanie nad zmiennością, niepewnością, złożonością i niejednoznacznością. W artykule wykorzystano metodę jakościową i analizę zawartości treści programów edukacji dla bezpieczeństwa informacyjnego. Postawiono problem badawczy: czy program edukacji dla bezpieczeństwa informacyjnego skutecznie kształtuje odporność ludzi na zagrożenia informacyjne? Sformułowano też hipotezę badawczą: kierowane do młodzieży programy edukacji dla bezpieczeństwa informacyjnego nie kształtują w sposób wystarczający ich odporności w patogennym środowisku informacyjnym. Przeprowadzone badania ukazały obszary w programach edukacji dla bezpieczeństwa informacyjnego wymagające uzupełnienia oraz potrzebę zmian w procesie ich wdrażania. Płynność świata VUCA wymaga kształtowania umiejętności nie tylko technicznych, lecz także społecznych, emocjonalnych oraz informacyjnych. Uznano, że rola nauczyciela, pedagoga i psychologa szkolnego jest kluczowa w kształtowaniu kultury bezpieczeństwa informacyjnego jednostki i że poziom tej kultury przekłada się na obiektywne odczuwanie przez nią poczucia bezpieczeństwa informacyjnego, a więc radzenia sobie z zagrożeniami, jakie niesie ze sobą świat VUCA.

Keywords: poczucie bezpieczeństwa informacyjnego; świat VUCA; środowisko bezpieczeństwa informacyjnego; decydent lokalny; podatność i odporność społeczeństwa na zagrożenia (search for similar items in EconPapers)
Date: 2024
References: View complete reference list from CitEc
Citations:

Downloads: (external link)
https://nsz.wat.edu.pl/pdf-192813-113649 Full text (application/pdf)

Related works:
This item may be available elsewhere in EconPapers: Search for items with the same title.

Export reference: BibTeX RIS (EndNote, ProCite, RefMan) HTML/Text

Persistent link: https://EconPapers.repec.org/RePEc:aou:nszioz:y:2024:i:1:p:39-54

Access Statistics for this article

Nowoczesne Systemy Zarządzania. Modern Management Systems is currently edited by Wioletta Wereda and Jacek Woźniak

More articles in Nowoczesne Systemy Zarządzania. Modern Management Systems from Military University of Technology, Faculty of Security, Logistics and Management, Institute of Organization and Management
Bibliographic data for series maintained by Michał Jurek ().